„Archipelag Uważności” to efekt pracy studentów scenografii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie realizowanej w Domu Utopii i Teatrze Łaźnia Nowa w ramach zajęć z przedmiotu „Technologie cyfrowe w scenografii współczesnej”.
Wystawa pt. „Archipelag Uważności” prezentowana na małej scenie Teatru Łaźnia Nowa wyrosła z potrzeby dążenia do zwiększonej wrażliwości i troski o wzajemne relacje, pytań o współistnienie różnych bytów zamkniętych w przestrzeni symbolicznej „wyspy”.
Silne wypowiedzi młodych artystek i artystów prezentowane w formie instalacji i materiałów wizualnych i dźwiękowych powstały z inspiracji utworem poetyckim „Morze i zwierciadło” W.H. Audena, który jest komentarzem do „Burzy” W. Szekspira.
Aleksandra Idowiak
Więź fundamentalnie zawarta poprzez magię staje się jedynym fantastycznym elementem utworu „Burza”. Relacja ta od początku stanowi przykład wykorzystania słabszej jednostki do swoich celów. Czyny Prospera przedstawiają poniekąd dyktatorskie rządy, czyniąc z Ariela pionka w planie zemsty za wygnanie.
Cały przebieg burzy, która sprowadza dawnych oprawców Prospera na brzeg, jest również początkiem zawirowań między bohaterami. W trakcie pobytu na wyspie dzieją się rzeczy, które w głównej mierze są podyktowane magią oraz nienawiścią. Od początku utworu napięcie między bohaterami wzrasta, po czym, na sam koniec następuje pojednanie. W projekcie ważną kwestią będzie wyraźne zaznaczenie przejścia z chaosu do spokoju.
Instalacja będzie składała się z białej flagi, która jednocześnie posłuży jako ekran do projekcji. Tkanina wprowadzona w ruch ma podbijać to, co będzie na niej wyświetlane. Projekcja ma być wizualizacją zdarzeń, które zachodziły przez użycie magicznych zdolności Ariela na potrzeby realizacji intryg Prospera. Zwieńczeniem będzie opuszczenie flagi symbolizujące odpuszczenie oraz przebaczenie.
Ważną kwestią jest znaczenie przeskalowanej flagi. W trakcie trwania pokazu narzucona na materiał projekcja nadaje wyspie charakter okupowanej. Wiąże się to z ogólną funkcją flagi wskazującej posiadacza danego terytorium. Wizualizacja ma również nakreślić wspomniany wcześniej wzrost oraz opadnięcie napięcia. Na samym końcu flaga pozostaje biała, przestaje być wprowadzana w ruch, a następnie opuszcza się. Jest to moment odpuszczenia, poddania.
Wizualizacja powstała przy wsparciu Szymona Rapty.
Julia Nowak
Postaci kobiece w świecie „Burzy” Williama Shakespeare’a są symbolem zdominowania, kolonizacji i brutalnego „rozdziewiczenia” przez „męską” Europę.
W mojej pracy unifikuję sylwetki Mirandy i Sykoraks, których losy są tożsame. Pierwsza z nich traci swoją podmiotowość na rzecz aspiracji kolejnych mężczyzn. Jej istnienie sprowadzone zostaje wyłącznie do piękna zewnętrznego. Odebrany zostaje jej głos. Sykoraks pojawia się wyłącznie w formie wspomnienia o przeszłości – jako pierwotna władczyni wyspy została odtrącona siłą. Pokrewieństwo z nią przekreśla szanse na pomyślność. Czarnoskóra kobieta, „wiedźma”, matka Kalibana, jest symbolem pramatki i siły, będąc jednocześnie przykładem ofiary, uciszenia i okupacji. Jej terytorium zostaje przejęte. Zaprojektowana przeze mnie projekcja to element dyskursu o ekspansjonizmie i nauce gender.
Maja Sobolewska
Miranda cały okres swojego dorastania spędziła w towarzystwie tylko swojego ojca i Kalibana. Nie miała żadnych zewnętrznych źródeł, z którymi mogłaby skonfrontować wartości i zasady wpajane jej przez jedyną bliską osobę, Prospera. W związku z tym nasuwa się pytanie – na ile własna jest Miranda?
Wychodząc ze świata fikcji literackiej, również można zadać pytanie o determinizm i istnienie wolnej woli. Co w człowieku jest własne, a na ile jesteśmy sumą puzzli zawierających miejsce urodzenia, sposób wychowania, zasobność materialną, ludzi spotkanych na naszej drodze? Czy naszą tożsamość i wolę warunkuje przypadkowa mieszanka zdarzeń? Czy ten unikatowy zestaw zewnętrznych czynników czyni nas nami? Na ile nasze losy i decyzje byłyby inne gdyby wymienić którąś część układanki? W swojej instalacji chcę pokazać proces kreowania/wychowywania w kontekście tworzenia tożsamości jednostki przez czynniki zewnętrzne.
Katarzyna Płaskowicz
Stworzona przeze mnie instalacja koncentruje się na procesie adaptowania i zagarniania wyspy przez Prospera. Jest to wizualna opowieść o przekraczaniu granic, z jakimi spotyka się człowiek postawiony w nowej, niezbadanej rzeczywistości. Wkraczanie w nieznaną przestrzeń spotyka się początkowo z lękiem przed tym, co może czekać za jej granicą. Po pierwszym zaadaptowaniu i poznaniu składników, z których składa się wyspa, Prospero zaczyna nadawać im własne znaczenie, sens i funkcję. Na tym ta historia się jednak nie kończy. Prospero będzie w stanie zapanować nad mieszkańcami wyspy tylko jeśli będzie znał ich słabości, lęki i namiętności. Jak wyglądają te pragnienia? I co kieruje jej mieszkańcami?
Emilia Sarga
Projekt skupia się na izolacji Prospera z „Burzy” jako metaforze ludzkiego doświadczenia odseparowania się od rzeczywistości i emocji. Widz staje się obserwatorem wyznaczania coraz bardziej zamkniętych granic, które ilustrują proces, w którym osoba odizolowana zamyka się we własnym świecie. Świat ten pozbawiony naturalnego cyklu życia posiada ogromny dysonans między złudzeniem a prawdą. Wyzbywa emocji, logicznego weryfikowania i odczuwania zdarzeń. Komentarzem oraz częścią uzupełniającą będą cytaty z utworu poetyckiego W.H. Audena „Morze i zwierciadło” zawarte w warstwie dźwiękowej, ukazując nam perspektywę obserwatora, który wyciąga własne refleksje na temat izolacji.
Jakub Wójcik
Ja, który byłem swoim własnym. Dziś jestem jedynym poddanym. Cały zysk z waszej nauki to to, że umiem teraz przeklinać. Zaraza na was i wasz język.
Głuchy na dobroć a na chłostę̨ czuły
Ban ban ban Kalibana
Szukaj sługi to mój Pan
Jesteś dzikusem niezdolnym do wymawiania swoich prawd. Bełkoczącym jak największe bydle. Uczłowieczone zwierzę w przebraniu człowieka, ujarzmiony demon. Prospero dostrzega inność jako element nieludzki. Sam nadał sobie kompetencje do oceny tego, co ludzkie i nieludzkie. Obelga – niechciany dar. Łaska, o którą̨ nikt nie prosił. Wyobrażenia Prospera – utopijna wyspa, miejsce rajskiego życia, równość i sprawiedliwość skażona od początku bytem kanibala. Poemat o wolności, w cieniu historii walki o władzę, poszukiwanie granicy między wolnością a uzależnieniem się̨ od drugiej osoby.
Grafika w tle: Katarzyna Płaskowicz