Ginczanka. Przepis na prostotę życia

Pokaz w Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie:
14 września, godz. 12:00

„Mówię wam, panie Słowacki, panie Norwid, panie Wyspiański i pan, panie kochany Tuwim. Nikt nie ma monopolu na poezję. Możecie być sobie wieszczami i wieszczyć, ale to nie znaczy, że ja będę milczeć. Ja. Będę się drzeć!”.

[fragment scenariusza]

Zuzanna Ginczanka (właśc. Zuzanna Polina Gincburg) była piękna, utalentowana i podziwiana. „Tuwim w spódnicy”, „Gwiazda Syjonu”, „Rachela z Wesela Wyspiańskiego”. Żydówka, Rosjanka, Cyganka czy jednak Polka? Chciała być Polką i do tej wyśnionej, wymarzonej Polski przez całe życie ją ciągnęło. Do języka, ludzi, książek i miejsc.

Jako poetka nie miała łatwo. Mężczyźni widzieli w niej trofeum, ciało, dziewczynę, z którą warto się pokazać, ale niekoniecznie dyskutować. Była ulubienicą Juliana Tuwima i Witolda Gombrowicza. Publikowała w „Wiadomościach Literackich” i „Skamandrze”, współpracowała ze „Szpilkami”. Spotykała się ze skamandrytami w restauracji Ziemiańskiej w Warszawie, a z Witoldem Gombrowiczem – w kawiarni Zodiak.

Ostatni rok życia spędziła w Krakowie, ukrywając się w kamienicy przy ul. Mikołajskiej 26. Prawie nie wychodziła z mieszkania, jej „ormiańskie papiery” wydawały się zbyt słabe. Mimo to pod koniec wojny została aresztowana przez Gestapo. Zginęła w wieku 27 lat.

Jako mała dziewczynka Zuzanna klęczała przebrana za anioła w witrynie sklepu w Równem. Żywa reklama zbliżających się Świąt. Może jej życie było życiem anioła zesłanego na ziemię w złym czasie i w złym miejscu?

Tekst: Piotr Rowicki
Reżyseria: Anna Gryszkówna
Scenografia, kostium: Anna-Maria Karczmarska
Muzyka: Michał Lamża
Konsultacja merytoryczna: Agata Araszkiewicz
Reżyseria światła: Mateusz Gierc

Występuje: Agnieszka Przepiórska

Premiera: 6–7–8 marca 2020 r.

Program spektaklu do pobrania: KLIKNIJ TUTAJ

W spektaklu wykorzystano fragment filmu z Zuzanną Ginczanką z kawiarni Adria w Warszawie (1936) dzięki uprzejmości United States Holocaust Memorial Museum (gift  of Juliet Brayan Archive). Fotografie archiwalne Zuzanny Ginczanki dzięki uprzejmości Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie.

RECENZJE

„Przepis na prostotę życia" utrzymany jest między zwyczajnością a poezją. Od Agnieszki Przepiórskiej nie sposób oderwać wzroku, Anna Gryszkówna robi wszystko, by nie odwracać od niej uwagi, reżyseria nadaje kształt przedstawieniu, ale jest absolutnie służebna wobec aktorstwa. Przepiórska zaś gra – przynajmniej do tej pory – rolę życia. Z uśmiechem i ze łzami. Z jednym zielonym, drugim niebieskim okiem.

Jacek Wakar, Dziennik Teatralny

Anna Gryszkówna i Piotr Rowicki w zaskakująco lekki sposób stworzyli spektakl przemyślany, wzruszający, momentami dowcipny, intensywny jak krótkie życie i dobra poezja. A Agnieszka Przepiórska zagrała Ginczankę tak, jakby znała ją naprawdę, a nie tylko spotykała w snach, o czym wspomina w programie spektaklu. Może z przymrużeniem oka, ale na pewno szczerze.

Marta Zdanowska, Dwutygodnik.com

Agnieszka Przepiórska, wcielająca się w rolę Ginczanki, tworzy kreację niezwykłą, wsobną, wstrząsającą przez skromność. A może – i nie byłoby to niezgodne z relacjami aktorki z przebiegu pracy nad rolą – należałoby stwierdzić, że to powidok Ginczanki ucieleśnia się niby dybuk w Przepiórskiej. Coś jest w pomyśle, by aktorka o jasnej cerze, blond włosach, w kremowej sukience jawiła się widzom jak fotograficzny negatyw z tych paru zachowanych wizerunków poetki, które zresztą przywołuje w spektaklu projekcja.

Adam Karol Drozdowski, Przekrój

Fot.: Dawid Ścigalski